Η ρενίνη και τα νεφρά. Προετοιμασία για τον άξονα ρενίνης-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης
Η σπειροειδής ζώνη του φλοιού των επινεφριδίων, είναι υπεύθυνη για την παραγωγή της αλδοστερόνης και των ενδιάμεσων ορμονών της οδούς της. Ο κυριότερος ρυθμιστικός παράγοντας για την παραγωγή της αλδοστερόνης είναι η ορμόνη της αγγειοτενσίνης Ι & ΙΙ. Πριν όμως και από την δράση της αγγειοτενσίνης Ι & ΙΙ, η αφετηρία του ρυθμιστικού μηχανισμού της έκκρισης της αλδοστερόνης αναγάγεται σε μια άλλη ορμόνη η οποία ονομάζεται ρενίνη. Κατ΄αυτόν τον τρόπο οργανώνεται ένα νέο και σχετικά πολύπλοκο σύστημα αλληλεπιδράσεων ορμονών με το όνομα σύστημα ρενίνης - αγγειοτενσίνης - αλδοστερόνης.
Ο νεφρός αποτελείται από περίπου 1.000.000 δομικές ανατομικές και λειτουργικές μονάδες, τους νεφρώνες. Σε κάθε νεφρώνα εισέρχεται στο αρχικό του τμήμα ένα (προσαγωγό, afferent) αιμοφόρο αγγείο, σχηματίζει εντός της θήκης του Bowman ένα πυκνό σπείραμα-δίκτυο λεπτών τριχωειδικών αγγείων (σπείραμα, glomerular) με σκοπό το φιλτράρισμα του αίματος για τον σχηματισμό των ούρων και εξέρχεται από την κάψουλα του Bowman το απαγωγό αγγείο (efferent). Τα σχηματισμένα ούρα οδεύουν κατά μήκος του σωλήνα του νεφρώνα έως ότου αποβληθούν στην μεγάλη κοιλότητα του νεφρού (νεφρική πύελος).
Η παρεμβολή αυτού του μεγάλου μήκους σωληναρίου (νεφρικό σωληνάριο) του νεφρώνα, χρησιμεύει στην επαναρρόφηση πληθώρας σημαντικών-χρήσιμων ουσιών μετά την αρχική αποβολή τους ή και την τελεσίδικη αποβολή τους, ταυτόχρονα με την ρύθμιση της αρτηριακής πιέσεως!
Για να γίνουν κατανοητά τα φαινόμενα είναι αναγκαία η ολοκληρωμένη περιγραφή της ανατομίας και της φυσιολογίας του νεφρώνα.
Στην διαδρομή του προσαγωγού αγγείου (afferent) στην κάψουλα του Bowman και λίγο πριν την είσοδό του σε αυτό, όπως και στον τρίγωνο χώρο που περιχαρακώνεται από το προσαγωγό αγγείο, την κάψα του Bowman, και το απαγωγό αγγείο (efferent), συναντάται η παρασπειραματική συσκευή (iuxtaglomerular apparatus). Η συσκευή αυτή απαρτίζεται από δύο συσσωματώματα κυττάρων:
-
την πυκνή κηλίδα (macula densa), και
-
το συσσωμάτωμα των κοκκιωδών κυττάρων (granular cells) τα οποία περιτυλίγουν το προσαγωγό αγγείο.
 |
 |
|
Η ανατομική θέση της “πυκνής κηλίδας” και του σώματος των “κοκκιωδών κυττάρων” |
|
Τα κοκκιώδη κύτταρα είναι υπεύθυνα για την παραγωγή μιας ορμόνης την οποία ονομάζουμε ρενίνη (rennin).