Διαμόρφωση και οργάνωση του σώματος του ωοθηλακίου
Ο ενδοκρινής αδένας της ωοθήκης
Ο σταδιακός μετασχηματισμός του ωοθηλακίου, οδηγεί το ώριμο ωοθηλάκιο σε πολυστρωματική δομή με εντυπωσιακή συμμετρία. Στο κέντρο βρίσκεται το πλήρως ανεπτυγμένο ωάριο, καλυμμένο από την πλατειά διαφανή ζώνη, οκτώ στρώματα κοκκιωδών κυττάρων, τα οποία οργανώνουν την βασική δομή του ωοθηλακίου και την βασική μεμβράνη. Ταυτόχρονα, συσσωρεύεται υγρό ανάμεσα στο στρώμα των κοκκιωδών κυττάρων, το οποίον οδηγεί στο σχηματισμό κοιλότητας η οποία καλείται άντρο.
Εξωτερικώς της κοκκιώδους στοιβάδας, στο πλήρως σχηματισμένο ωοθηλάκιο, διακρίνονται δυο ομόκεντρες στοιβάδες, μια εσωτερική η έσω θήκη και μια εξωτερική η έξω θήκη.
Οι ωοθήκες της ενήλικης γυναίκας, παράγουν τρείς ομάδες στεροειδών ορμονών: την προγεστερόνη (Prog), την οιστραδιόλη (E2) και την ανδροστενδιόνη (Δ4).
Τα κοκκιώδη κύτταρα της ωοθήκης είναι η πηγή της παραγωγής των ορμονών της οιστραδιόλης και της προγεστερόνης. Ενώ η σύνθεση της προγεστερόνης ολοκληρώνεται στα κύτταρα της κοκκιώδους στοιβάδας, η σύνθεση της οιστραδιόλης απαιτεί και την συνεργασία των κυττάρων της θήκης.
Η σύνθεση των προαναφερόμενων ορμονών ξεκινά από το αρχικό υπόστρωμα της χοληστερίνης.
Οι παραγόμενες ορμόνες των ωοθηκών, για την σύνθεσή τους απαιτούν την παρουσία, των υποφυσιακών ορμονών FSH & LH. Η FSH, δρα σε ουσίες-υποδοχείς οι οποίες βρίσκονται στα κοκκιώδη κύτταρα, ενώ η LH, δρα σε ουσίες-υποδοχείς οι οποίες βρίσκονται στα κύτταρα της θήκης.
Η σχέση των ωοθηκών με τον αδένα των επινεφριδίων:
η στεροειδογένεση
Τα επινεφρίδια βρίσκονται στους άνω πόλους των νεφρών, στο ύψος του 11ου
θωρακικού σπονδύλου. Το βάρος τους ανέρχεται σε 8 γραμμάρια έκαστος, ενώ σε καταστάσεις stress το βάρος τους αυξάνει κατά 50% του αρχικού τους.
Οι δίδυμοι αδένες των επινεφριδίων διαχωρίζονται στον εξωτερικό φλοιό και για αυτό ονομάζεται αυτή η μοίρα «φλοιός του επινεφριδίου» (adrenal cortex) και στον εσωτερικό πυρήνα του οργάνου ο οποίος ονομάζεται «μυελώδης μοίρα του επινεφριδίου» (adrenal medulla).
Ο φλοιός των επινεφριδίων παράγει τρείς ομάδες ορμονών. Τα αλατοκορτικοειδή (mineralcorticoids) με τελικό προϊόν την αλδοστερόνη, τα γλυκοκορτικοειδή (glucocorticoids) με τελική ορμόνη την κορτιζόλη και την ομάδα των ανδρογόνων (androgens) με τελικό προϊόν την τεστοστερόνη.
Το σύνολο των παραγόμενων ορμονών από τον αδένα του φλοιού των επινεφριδίων ονομάζεται στεροειδογένεση επειδή οι παραγόμενες ορμόνες έχουν κοινό τον βασικό χημικό τύπο και απαρτίζουν την ομάδα των στεροειδικών ορμονών.
Οι αδένες των ωοθηκών στην γυναίκα, συνθέτουν και παράγουν στην κυκλοφορία, μόνο μία ομάδα-οδό από το σύνολο της στεροειδογένεσης, που συνοψίζεται στην παραγωγή της ορμόνης της προγεστερόνης (Prog), της ανδροστενεδιόνης (Δ4) και της οιστραδιόλης (Ε2).
Η κατάληξη του ωοθηλακίου
Το ωοθηλάκιο, μετά την ρήξη του, δηλ. την διάσπασή του και την απελευθέρωση του ωαρίου το οποίον περιέχει, μεταπίπτει σε «ουλή», συρρικνώνοντας σοβαρά τον όγκο του και ονομάζεται ωχρό σωμάτιο. Λαμβανομένου υπ΄όψιν, ότι η ρήξη του ωοθηλακίου (ωοθηλακιορηξία), συμβαίνει στο μέσον του κύκλου της γυναίκας (δηλ. μεταξύ δύο έμμηνων ρύσεων), τότε είναι προφανές ότι ο σχηματισμός του ωχρού σωματίου συμβαίνει κατά την 14η ημέρα του κύκλου.
Το ωχρό σωμάτιο μετά τον σχηματισμό του, συνεχίζει να παράγει την ορμόνη της προγεστερόνης.